Dezinfeksiya xidmətləri
https://tezbazar.az/melumat/dezinfeksiya-xidmetleri-2545 və sterilizasiya anlayışları Korona epidemiyasının başlanğıcından bəri gündəlik həyatımızda daha mühüm yer
tutur. Bizi müxtəlif xəstəlik törədən amillərdən qorumağa xidmət
edən bu iki anlayış bir-birini əvəz etsə də, dezinfeksiya və
sterilizasiya anlayışı bir-birindən fərqlidir.
Dezinfeksiya və sterilizasiyanın fərqli nədir?
Dezinfeksiya bakteriya, mikrob və virus kimi xəstəlik törədən
mikroorqanizmlərin böyük ölçüdə məhv edilməsi və onların
xəstəlik törədici təsirinin azaldılmasıdır. Dezinfeksiya
mikrobakteriyalara və sporlara təsirinə görə aşağı, orta və yüksək
səviyyədə qruplaşdırıla bilər.
Sterilizasiya isə sporların, eləcə də xəstəlik törədən patogenlərin
tam məhv edilməsidir. Proses nəticəsində sterillik təminat
səviyyəsini təmin etmək üçün ətraf mühit sterilizasiya edilir.
Prosedurdan sonra ətraf mühitdə canlı mikroorqanizmlərin olma
ehtimalı sterillik təminat səviyyəsi adlanır.
Dezinfeksiya və sterilizasiya üçün istifadə olunan üsullar
İstifadə məqsədləri fərqli olan bu iki anlayış üçün müxtəlif
üsullardan istifadə edilir.
Tətbiqin ediləcəyi mühit və dezinfeksiya və sterilizasiya tələbləri
kimi amillərdən asılı olaraq üsul seçilir. Bu üsullara aşağıdakılar
daxildir:
• Fiziki;
• Kimyəvi;
• Ultrabənövşəyi ola bilər.
Dezinfeksiya nədir?
Dezinfeksiya prosesi müvafiq dezinfeksiyaedici vasitələrdən
istifadə etməklə müəyyən plan çərçivəsində müxtəlif mühitlərin
dezinfeksiya edilməsidir.
Bu proses zamanı nəzərə alınmalı olan məqamları aşağıdakı kimi
sadalaya bilərik:
Müvafiq dezinfeksiya vasitəsinin istifadəsi
Dezinfeksiya xidməti zamanı ediləcək ətraf mühitə, səthə və əgər varsa, paltarlara
uyğun dezinfeksiyaedici vasitələrdən istifadə etmək lazımdır.
Keyfiyyət standartlarına cavab verən, ətraf mühitə zərər
verməyən, insanlara allergik təsir göstərməyən, qoxusuna görə
narahatçılıq yaratmayan dezinfeksiyaedici vasitənin istifadəsi həm
əməliyyatı həyata keçirən şəxsin, həm də əməliyyat keçirən
insanların sağlamlığı üçün vacibdir.
Dezinfeksiya planı
Dezinfeksiya prosesi müəyyən bir plana uyğun aparılmalıdır. Ayrı-
seçkilik olmadan və pis planlaşdırılan dezinfeksiyanın effektiv
olmayacaq.
Dezinfeksiyanın hansı gündə və kimlər tərəfindən aparılacağını,
hansı dezinfeksiyaedici vasitələrdən istifadə ediləcəyini, hansı
səthlərin və mühitlərin dezinfeksiya ediləcəyini göstərən
proqramla dezinfeksiyanın effektivliyini artırmaq üçün vacibdir.
Dezinfeksiya üsulları hansılardır?
Kimyəvi üsullar
Bu üsulda müxtəlif maye məhlullar, buxar və qazlar, xüsusilə
dezinfeksiya materiallarından istifadə edilir. Dezinfeksiya üçün
istifadə olunan kimyəvi birləşmələrə dezinfeksiyaedicilər deyilir.
Yaxşı bir dezinfeksiyaedicinin olması lazım olan xüsusiyyətlər
bunlardır:
• Sürətli və daimi effektiv olan;
• Proseduru həyata keçirən şəxsə və dezinfeksiya edilmiş
mühitdə olanlara zərər verməmək;
• Dəriyə və ətraf mühitə zərər verməməsi;
• Ətraf mühit şəraitindən təsirlənməməsi;
• Standartlara uyğun sınaqlardan keçirilməsi.
Fiziki üsullar
İstilikdən istifadə edərək dezinfeksiya. Bu üsul sadə olsa da,
patogenləri öldürməkdə çox təsirlidir. Qaynar su ilə yuyulub
qaynadılması bu üsula misaldır.
Patogenin temperatur, vaxt və istilik müqaviməti bu üsula təsir
edən amillərdir. İstidən mənfi təsirlənməyəcək hər hansı bir
material üçün istifadə edilə bilər.
Dezinfeksiyanın növləri onun aparılması üsulları və vasitələri
Tətbiqin təsirinə görə dezinfeksiyanı 3 qrupa bölmək olar:
Aşağı dərəcəli dezinfeksiya.
Əksər vegetativ bakteriyalara,
zərflənmiş viruslara və bəzi göbələklərə qarşı təsirlidir.
Orta dərəcədə dezinfeksiya.
Əksər bakteriya, virus və göbələklərə
qarşı təsirlidir.
Yüksək dərəcəli dezinfeksiya.
Yüksək miqdarda bakterial sporlar
istisna olmaqla, bütün mikroorqanizmləri yox edir.
Bakterial sporlar tamamilə məhv ediləcəksə, sterilizasiya tətbiq
olunur.
Tətbiq edildiyi yerə və mühitə görə dezinfeksiya prosesini
aşağıdakı kimi qruplaşdırmaq olar:
Əl dezinfeksiyası
Gündəlik həyatımızda ən çox istifadə etdiyimiz dezinfeksiyadır.
Mümkün virus təmasına qarşı əllərin uyğun bir dezinfeksiyaedici
ilə təmizlənməsidir.
Ətraf mühit və səth dezinfeksiyası
Təmasda olduğumuz səthlərin dezinfeksiyasıdır. Qapı və pəncərə
tutacaqları, pilləkən tutacaqları, ümumi elektron cihazların, stol
səthlərinin dezinfeksiya edilməsidir. Məktəblər, fabriklər, evlərin dərmanlanması
ictimai nəqliyyat vasitələri kimi çoxlu sayda insanın bir yerdə
olduğu yerlərin dezinfeksiyası da bu qrupa daxildir. Belə
dezinfeksiya işləri müəyyən plana uyğun olaraq səlahiyyətli şəxslər
tərəfindən aparılmalıdır.
Geyimlərin dezinfeksiyası
Paltarlarımızın müvafiq dezinfeksiyaedici ilə dezinfeksiya
edilməsidir. Ayaqqabılarımızın dezinfeksiyası üçün dezinfeksiya
döşəyi istifadə edilə bilər.
