Ailə büdcəsi necə təşkil olunmalıdır – Cədvəl

Bu gün biz ailə büdcəsindən danışacağıq. Mövzu olduqca aktualdır, belə ki, valideynlərin və eləcə də uşaqların maliyyə rifahı büdcənin təşkilindən asılıdır. 
Ailə büdcəsi dedikdə gəlir və xərclərin planlanması (adətən 1 aylıq) nəzərdə tutulur. Fərdi maliyyə planı nə qədər düzgün tərtib edilsə, ailənin maddi vəziyyəti bir o qədər yaxşı olacaq. Plan real olmalıdır, ailə üzvlərinin hər biri bu plana riayət etməlidir. Demək, ailə büdcəsi necə təşkil olunmalıdır. 
Ailə büdcəsinə iki gəlir və dörd dənə xərc kateqoriyası daxildir. Cədvəl qurarkən, hər bir kateqoriyanı ayrı-ayrılıqda planlamaq lazımdır.  
!!! Çox vacib bir məqamı da qeyd etmək istərdim. Ailə büdcəsinin planlanması, ailənin istifadə etdiyi büdcənin tipindən asılıdır. Bu səbəbdən ilk növbədə istifadə etdiyiniz büdcənin növünü müəyyən etməyiniz məqsədə uyğundur (ortaq, qarışıq və ya ayrılıqda aparılan ). 
Büdcəni tərtib etməzdən əvvəl ötən aydakı gəlirləri və xərcləri təhlil etməlisiniz. Lazımı məlumatları əldə etdikdən sonra, növbəti ay üçün büdcəni planlamağa başlaya bilərsiniz. 
!!! Ailə büdcəsi özündə gəlirləri və xərcləri əks etdirən cədvəl şəklində tərtib olunur, cədvələ plan və faktiki məlumatlar yazılır (plan – dərhal, faktiki – ortaya çıxa biləcək xərclər)
Siz cədvəli müxtəlif, sizin üçün rahat olan üsullarla tərtib edə bilərsiniz: əl ilə kağız üzərində, MS Excel və ya mühasibatlıqda istifadə olunan proqramların köməyi ilə. 
Ortaq tipli ailə büdcəsi üçün cədvəl
Plan 
Fakt
Kənara çıxmalar
Ərin gəliri
Əsas ə/h
900 
900
0
Əlavə gəlir
400
500
+100
Arvadın gəliri
Sosial yardımlar
250
250
0
İnternetdən gələn gəlir
150
200
+50
Ailənin gəliri
Depozit üzrə faizlər
130
130
0
Ümumi gəlir:
1830
1980
+150
Məcburi xərclər
Kredit
250
350
+100
Qırağa atılan pullar
200
250
+50
Ümumi məcburi xərclər:
450
600
+150
Ailənin xərcləri
Daimi xərclər
Kommunal 
210
197
-13
TV kabel
13
13
0
İnternet
13
13
0
Dəyişən xərclər
Qida 
530
550
+20
Paltar
50
130
+80
Məişət kimyası
13
0
-13
İstirahət
130
50
-80
Əyləncə
50
0
-50
Ailə xərclərinin cəmi:
1009
953
-56
Uşaqlara çəkilən xərclər
Bağça
40
40
0
Oyuncaqlar
25
40
+15
Əyləncə
13
13
0
Uşaqlara çəkilən ümumi xərclər:
78
93
+15
Ərin şəxsi xərcləri
Siqaret
25
25
0
Ovçuluq üçün lazım olan əşyalar
25
40
+15
Ərin xərcləri:
50
65
+15
Arvadın şəxsi xərcləri
Kosmetika
25
15
-10
Gözəllik salonu
15
15
0
Arvadın xərclərinin cəmi:
40
30
-10
Gözlənilməyən xərclər
180
50
-130
Ümumi xərclər:
1850
1700
-150
Qənaət:
0
150
+150
Göründüyü kimi, ortaq tipli ailə büdcəsi cədvəlində ilk olaraq gəlirlər planlanır. Bundan sonra isə sizə aşağıdakı xərcləri planlamağı tövsiyə edirəm:
-borcların ödənilməsi
-ehtiyatların yaradılması
-qırağa atılan pul
-ailə kapitalının formalaşdırılması
Yalnız bu mərhələni keçəndən sonra, digər dörd kateqoriyaya daxil olan xərclər planlanır: 
Ümumi xərclər (daimi və dəyişən)
Uşaqlara çəkilən xərclər
Ərin şəxsi xərcləri
Arvadın şəxsi xərcləri
Sizə eyni zamanda gözlənilməyən xərcləri də planlamağı məsləhət görürəm (orta hesabla gəlirin 10%).
"Plan" sütunu planlamaq istədiyiniz ayın əvvəlində, "fakt" sütunu axırında doldurulur. Əgər Excel proqramından istifadə edirsinizsə, cədvəlin doldurulması üçün hazır formullardan istifadə edə bilərsiniz. 
Qarışıq tipli ailə büdcəsinin cədvəli. Bu cədvəlin əsas fərqləndirici cəhəti ondan ibarətdir ki, burada ilk olaraq ərin və arvadın xərcləri hesablanır (məsələn, faiz nisbəti şəklində və s.), daha sonra isə digər xərclər göstərilir. 
Büdcənin bu tipində həm ananın, həm atanın kapitalı və ehtiyatda saxladıqları pul ayrı-ayrı hesablana bilər. 
Ayrılıqda aparılan büdcə tipi, iki cədvəlin tərtib edilməsini nəzərdə tutur. Cədvəlin birində ərin, digərində isə arvadın gəlir və xərcləri hesablanır. Uşaqlara çəkilən xərclər bölüşdürülür. 
!!! Təklif olunan cədvəl dəyişdirilə bilər, siz onu öz ailənizdən çıxış edərək redaktə edə bilərsiniz (etməlisiniz də!).  / banker.az