İşçiyə artıq işlədiyinə görə nə qədər pul verilməlidir?

İşçiyə artıq işlədiyinə görə nə qədər pul verilməlidir?İş müddətinin insan həyatında ən vacib amillərdən biri olduğunu desək, yanılmarıq. Günümüzdə, xüsusilə özəl sektorda normadan artıq işləməyə məcbur olan xeyli şəxs var və uzun iş saatları demək olar ki, adi hala çevilməkdədir. Bu isə onları nəinki digər fəaliyyətlərdən məhrum edir, həmçinin sağlamlıqlarını itirmələrinə gətirib çıxarır. 
Bəs, əslində iş vaxtı nə qədər olmalıdır? Əlavə işə görə işçiyə ödəniş edilməlidirmi?
İş vaxtı Əmək Məcəlləsi ilə müəyyən olunur. Məcəlləyə görə, 5 günlük iş həftəsində gündəlik iş vaxtının müddəti 8 saatdan, həftəlik isə 40 saatdan artıq ola bilməz. Altı günlük iş həftəsi tətbiq edilən müəssisələrdə isə iş vaxtı gündəlik 7 saatdan artıq ola bilməz. Həftəlik norma 36 saat olarsa, gündəlik iş vaxtı 6 saatdan, 24 saat olarsa, 4 saatdan çox ola bilməz.
Qanunvericilik heç də hamını həftədə 40 saat işlətməyə imkan vermir. Belə ki, həftəlik iş vaxtı 16 yaşınadək işçilər üçün 24 saatdan, 16 yaşdan 18 yaşadək işçilər və orqanizmin funksiyalarının 61-100 faiz pozulmasına görə əlilliyi müəyyən edilmiş işçilər üçün, həmçinin hamilə və yaşyarımadək uşağı olan qadınlar və 3 yaşınadək uşağını təkbaşına böyüdən valideynlər üçün 36 saatdan artıq olmamalıdır. Həmçinin ağır şəraitdə çalışanlar üçün həftəlik iş vaxtı 36 saatdan çox ola bilməz. Eyni zamanda, yüksək həssaslıq, həyəcan, zehni, fiziki və əsəb gərginliyi, habelə insanın səhhətinə mənfi təsir göstərən digər amillər olan əmək şəraitli iş yerlərində (həkimlərə, müəllimlərə, elektrotexniki qurğularda, cihazlarda və digər iş yerlərində çalışanların) həftə ərzində 36 saatdan çox olmamalıdır.
İş vaxtının rejimi və onu müəyyən edən qaydalarla işçilər hökmən tanış edilməlidirlər. Həmin qaydaların iş rejimini tənzimləyən əsas bölmələri böyüdülmüş şəkildə bütün işçilərin hər gün görə biləcəyi yerdən asılmalıdır.
Əmək şəraiti ağır və zərərli olan iş yerlərində, habelə xüsusi xarakterli işlərdə çalışan işçilərin gündəlik iş vaxtının ən azı yarısı gecə vaxtına düşdükdə, iş vaxtının gecə vaxtına düşən hissəsi bir saat qısaldılır. Saat 22-dən səhər saat 6-dək olan müddət gecə vaxtı sayılır. Gecə vaxtı görülən işlərə hamilə və üç yaşınadək uşağı olan qadınların, yaşı on səkkizdən az olan işçilərin cəlb edilməsinə yol verilmir.
İş vaxtından artıq iş (overtime) işəgötürənin əmri (sərəncamı, qərarı) və işçinin razılığı ilə onun iş vaxtından əlavə müddət ərzində işə cəlb edilməsidir. İşçinin təbii fəlakətin, istehsalat qəzasının və digər fövqəladə hadisələrin qarşısının alınması, onların nəticələrinin aradan qaldırılması, hərbi vəziyyət rejiminin təmin edilməsi, habelə tezkorlanan malların itkisinin qarşısını almaq məqsədilə iş vaxtından artıq işlərə cəlb edilməsinə yol verilir. Əmək şəraiti ağır və zərərli olan sahələrdə iş vaxtından artıq işlərin müddəti 2 saatdan çox ola bilməz. Hər bir işçi dalbadal gələn 2 iş günü ərzində 4 saatdan, əmək şəraiti ağır və zərərli olan iş yerlərində isə 2 saatdan çox iş vaxtından artıq işlərə cəlb edilə bilməz. Xüsusilə ağır və zərərli sahələrdə işləyənləri isə iş vaxtından artıq işə cəlb edilməsi qadağandır.
İş vaxtından artıq işlərin əvəzinə istirahət gününün verilməsi qanunla yolverilməzdir. Yəni, əlavə iş vaxtına görə işçiyə ödəniş edilməlidir. Əməyin vaxtamuzd ödənilmə sistemində iş vaxtından artıq işə işçiyə görə  saatlıq tarif maaşının azı ikiqat məbləğində ödəniş həyata keçirilməlidir. Bunun üçün işçinin həmin ay ərzində çalışmalı olduğu iş saatları tapılmalı (günlük iş saatı iş günlərinin sayına vurulur), əməkhaqqının məbləği həmin göstəriciyə bölünməklə bir saata düşən maaşın məbləği müəyyən olunmalıdır. Bu məbləğin ən azı ikiqatı işçinin işlədiyi əlavə iş saatlarına vurulmalıdır. Bu o deməkdir ki, gündə 8 saat işləyib aylıq 800 manat əməkhaqqı alan şəxs 2023-cü ilin sentyabr ayının hər hansı bir günündə iş vaxtından əlavə 1 saat işə cəlb olunubsa, o, ayın sonunda 800 manat deyil, ən azı 809,52 manat (800:168)2+800) əməkhaqqı almalıdır.  
Qanunnvericiliyə görə, təbii fəlakətin, istehsalat qəzasının və yuxarıda göstərilmiş digər hallar, istehsalatlar, ticarət, ictimai iaşə, rabitə, nəqliyyat və digər xidmət müəssisələri istisna olunmaqla istirahət, səsvermə, iş günü hesab edilməyən bayram günlərində və ümumxalq hüzn günündə işçilərin işə cəlb olunması yolverilməzdir.
İşçinin bir iş günü ilə növbəti iş günü arasındakı gündəlik istirahət vaxtı azı 12 saat olmalıdır. İstirahət və nahar fasilələrinin müddəti iş vaxtına daxil edilmir. İstirahət və nahar fasilələrindən işçi öz mülahizəsi ilə istədiyi kimi istifadə edə bilər. / banker.az

Tarix: 12 Sep 2023 | Baxılıb: 837

Oxşar xəbərlər

İşlənmiş velosiped alarkən nələri bilmək lazımdır

İşlənmiş velosiped alarkən nələri bilmək lazımdır

Bazarda velosiped axtarırsınızsa, lakin yeni velosiped almağa büdcəniz yoxdursa, bu yazımız sizin üçündür. Başlayanlar üçün işlənmiş velosiped almaq işlənmiş avtomobil almaqdan daha sadə bir prosesdir, məsələn, şassi və y

Yükdaşıma

Yükdaşıma

Yükdaşıma xidməti. Biz sadəcə yuk dasima xidmeti təqdim etmirik, həm də birbaşa təcrübə və mütəxəssislərimizin bilik və bacarıqlarını əldə etmisiniz kimi hiss edəcəyiniz bir təcrübə təmin edirik. Yükdaşima sahəsindəki innovati

Ofis mebeli modelləri və qiymətləri

Ofis mebeli modelləri və qiymətləri

Ofislər vacib işlərin yerinə yetirildiyi və evdən sonra ən çox vaxt keçirilən ikinci məkandır. Mebellər evlərdə olduğu kimi, ofislər üçün də xüsusi yanaşılmalı, həssaslıqla seçilməlidir. Ofis mebelləri üçün əsas tələblə

Soyuducu təmiri

Soyuducu təmiri

Gəlin soyuducu temiri və ehtiyac duyulan hallar, həmin. hallarla qarşılaşmamağınız üçün etməli olduqlarınızla tanış olaq. Soyuducular illərdir ki evlərin əvəzolunmaz əşyalarından biridir. Davamli işlək vəziyyətdə olması v

Ən çox ehtiyac duyulan onlayn işlər

Ən çox ehtiyac duyulan onlayn işlər

Son illərdə onlayn iş yerləri yaxın keçmişdən daha çox populyarlıq qazanır və ofisdaxili işlərdən daha çox seçim olunur. İnternetin yayılma əhatəsi insanlara evdən və ya uzaqdan işləmək üçün sonsuz imkanlar yaradıb, ənənəv

Su çəni quraşdırılması

Su çəni quraşdırılması

Evlərdə su çənlərinin quraşdırılması müasir ev təsərrüfatlarının artan su tələbatını ödəmək üçün ehtiyatlı və ekoloji cəhətdən təmiz bir həlldir. İstər su qıtlığı problemi olan ərazidə yaşayırsınız, istərsə də bələdiyyə s

Maaşın gecikməsinə görə işçiyə nə qədər ödənc verilməlidir?

Maaşın gecikməsinə görə işçiyə nə qədər ödənc verilməlidir?

"İşəgötürənin təqsiri ucbatından əmək haqqının verilməsi gecikdirildikdə və bu hal fərdi əmək mübahisəsi yaratmayıbsa, hər gecikdirilmiş gün üçün ən azı əmək haqqının 1% məbləğində işçiyə ödənc verilməlidir". xəbə

Pulsuz olan yeni "akart" nədir və hansı üstünlükləri var? – İZAH

Pulsuz olan yeni "akart" nədir və hansı üstünlükləri var? – İZAH

Yeni "aKart" rəqəmsal kartı təqdim edilib. Rəqəmsal kart həm fakturalı xətt, həm də fakturasız xətt (SimSim) abunəçiləri üçün nəzərdə tutulub. "PAŞA Bank", "VİSA", "AzİnTelecom" il

"Crab bucket theory" nədir?

"Crab bucket theory" nədir?

Deməli, belə! Tərcümədə bu – "Crab bucket theory" adlanır. Krablar üzərində müşahidə keçiriblər və buna əsasən bu metafora yaranıb. Ovlanmış krablar səbətə yığılır. Onlar ayrılıqda hər biri səbətin iç divarı il


ustalar ev alqi satqisi cam balkon soyuducu ustasi pitiminutka temiri ikinci el mekteb cantalari masin elanlari isci teleb olunur turlar.az masinlar kombi ustasi kiraye cadir kiraye evler azadliq metrosu erazisinde